International Baccalaureate (IB) to międzynarodowy program edukacyjny zapoczątkowany przez International Baccalaureate – fundację edukacyjną założoną w 1968 roku w Genewie. Podstawowe założenia edukacji IB obejmują: rozwijanie dociekliwości poznawczej uczniów oraz motywacji ukierunkowanej na osiąganie sukcesów, kształcenie umiejętności podejmowania przemyślanych decyzji oraz doskonalenie kompetencji komunikacyjnych.
W Polsce program IB wdrożono do tej pory w 69 szkołach – w większości są to szkoły z programem IB DP (Diploma Programme) przeznaczone dla uczniów w wieku 16-19 lat. Wśród tych szkół 18 prowadzi również program IB MP (Middle Years Programme) dla uczniów w wieku 11-16 lat.
Dla młodszych dzieci, w wieku 3-12 lat, stworzono w ramach IB program PYP (Primary Years Programme), który w naszym kraju realizuje 13 szkół, z czego tylko sześć w języku polskim.
W styczniu 2024 roku Szkoła Podstawowa nr 108 im. Juliana Tuwima we Wrocławiu została pierwszą podstawową szkołą publiczną, która uzyskała autoryzację międzynarodowego programu International Baccalaureate Primary Years Programme.
W związku z tym, postanowiliśmy zadać kilka pytań dotyczących szczegółów realizacji tego programu w szkole publicznej. Odpowiedzi udzieliła nam dyrektorka szkoły – Stanisława Socha:
(e:mi): Czy rodzice uczniów w tym programie ponoszą lub będą ponosić jakieś dodatkowe koszty, jeśli tak, to jakie?
(S.S): Jesteśmy szkołą publiczną, dlatego – w przeciwieństwie do placówek niepublicznych, w których realizowany jest program IB – w naszej szkole rodzice nie ponoszą kosztów związanych z uczestnictwem dziecka w programie. To wyjątkowa sytuacja w skali kraju. Po raz pierwszy w Polsce międzynarodowy program IB PYP jest oferowany za darmo w publicznej szkole podstawowej.
Z tego co wiemy, certyfikacja nauczycieli w systemie IB wiąże się z opłatami, które zazwyczaj ponosi szkoła. Jak jest w Państwa przypadku? Czy szkoła płaci za certyfikację nauczycieli? Jakie są koszty certyfikacji dla nauczycieli IB PYP i kto (i w jakim stopniu) je ponosi?
Ponieważ jesteśmy szkołą publiczną, od początku działania podejmowane w ramach dążenia do bycia częścią międzynarodowej społeczności International Baccalaureate, realizującej Primary Years Programme, czyli najpierw – otrzymania statusu szkoły kandydackiej, a później – autoryzacji w ramach programu – podejmowane były we współpracy i w porozumieniu z organem prowadzącym, czyli w naszym przypadku – miastem Wrocław. Koszty związane z uczestnictwem w programie oraz szkoleniami kadry pedagogicznej w całości ponosi organ prowadzący.
Program IB wymaga od nauczycieli dużego zaangażowania, dlatego w szkołach z programem IB stawka dla nauczycieli jest często podwojona. Jak jest u Państwa? Czy nauczyciele uczący w ramach tego programu mają inną stawkę?
Nasza kadra przeszła szereg szkoleń i warsztatów zmieniających sposób patrzenia na edukację. Praca w programie IB wymaga od grona pedagogicznego kreatywności oraz innego sposobu realizacji podstawy programowej – bardziej twórczego. Wymaga zaangażowania związanego z przygotowaniem transdyscyplinarnych działań. Nauczyciele nieustannie pogłębiają swoją wiedzę w zakresie efektywnej realizacji programu PYP – przede wszystkim wspierania sprawczości uczniów, międzyprzedmiotowej (transdyscyplinarnej) edukacji opartej na pojęciach i badawczym podejściu, umieszczania procesu uczenia się w kontekście lokalnym i globalnym, oceniania w ujęciu IB i wielu innych ważnych obszarach.
Ważnym elementem doskonalenia umiejętności dydaktycznych nauczycieli były i są szkolenia zewnętrzne (pierwszej i drugiej kategorii) oraz wewnętrzne – prowadzone w ramach wdrażania programu. Zakres tematyczny szkoleń obejmował takie treści, jak m.in. Program PYP a polska podstawa programowa – efektywna realizacja, czy ocenianie i planowanie działań w programie międzynarodowym,
Nauczyciele, ponieważ jesteśmy szkołą publiczną, otrzymują wynagrodzenie na podstawie ustawy Karta Nauczyciela. Natomiast ci, którzy posiadają kwalifikacje w zakresie nauczania języka angielskiego i realizują zajęcia inne niż język polski i język angielski, otrzymują dodatek w wysokości 30% swojej stawki wynikającej z posiadanego stopnia awansu zawodowego.
Program IB jest bardzo prestiżowym programem i zdobycie tej certyfikacji zajęło państwu 3 lata niełatwych przygotowań. Jednocześnie model IB można realizować również bez certyfikacji – co niewątpliwie zmniejszyłoby wysiłek i koszty z tym związane, nie ujmując wiele z korzyści dla nauki uczniów. Co kierowało Państwem, żeby uzyskać certyfikację?
Chcieliśmy zaproponować rodzicom i dzieciom inne spojrzenie na edukację. Odejść od tradycyjnego modelu pracy, który znany jest w wielu szkołach. Program IB otwiera przed naszymi uczniami zupełnie nowe, nieznane dotąd w publicznej edukacji (na etapie szkoły podstawowej) możliwości. Realizuje wartości edukacji przyszłości, która w dużej mierze koncentruje się na potrzebach emocjonalnych i społecznych, a – według nas – to bardzo ważne. Uczniowie są otwarci na nowe umiejętności i wiedzę, na pracę w zespole oraz potrzeby innych. Program opiera się na transdyscyplinarnym i koncepcyjnym podejściu do nauki. Duży nacisk kładziemy na rozwijanie samodzielności i odpowiedzialności dzieci. Uczniowie to mali odkrywcy zachęcani do zadawania pytań, samodzielnego poszukiwania odpowiedzi i kreatywnego rozwiązywania problemów. Walorem certyfikacji jest możliwość kontynuowania nauki (w sytuacji zmiany miejsca zamieszkania, czy wyjazdu z kraju) w takiej szkole w dowolnym miejscu na świecie.
Czy wprowadzenie programu PYP oznacza, że planują państwo rozwijać kolejne etapy dla klas starszych (MYP, DP)? Czy PYP ma być realizowany tylko w klasach I-IV, a potem (w starszych klasach) uczniowie powrócą do zwykłego modelu polskiej szkoły?
Status szkoły kandydackiej uzyskaliśmy w grudniu 2020 r. Rozpoczęcie realizacji programu PYP poprzedzone było szeregiem działań wymaganych przez IB. Szczególnie długotrwały i kompleksowy był proces pisania „Programu badawczego” łączącego polską podstawę programową z ramowym programem IB PYP.
Proces autoryzacji mamy za sobą. W styczniu 2024 roku otrzymaliśmy certyfikat potwierdzający uzyskanie autoryzacji – w klasach I-IV możemy oficjalnie realizować International Baccalaureate Primary Years Programme. To jednak nie koniec. Planujemy przygotować kompleksową ofertę dydaktyczną dotyczącą realizacji programów IB. Kolejnym krokiem, w najbliższej przyszłości, będzie rozpoczęcie procesu ubiegania się o zgodę na dołączenie do grona szkół realizujących IB Middle Years Programme (MYP).
Niezależnie od tego procesu rozpoczęliśmy działania dotyczące złożenia wniosku o zezwolenie na utworzenie oddziałów międzynarodowych w naszej szkole.
Czy wszyscy uczniowie z danego rocznika uczestniczą w programie? Czy do tego programu uczniowie są jakoś specjalnie rekrutowani? Czy to, że tylko część uczniów szkoły jest w programie (np. młodsze klasy tak, a starsze nie) nie wpływa negatywnie na stosunki wewnątrz społeczności szkolnej?
Jesteśmy tzw. szkołą obwodową. To oznacza, że dzieci – zgodnie z miejscem zamieszkania – mają zapewnione miejsce w naszej szkole, a tym samym – bezpłatnie mogą realizować program PYP. Oczywiście uczniami naszej szkoły mogą być również dzieci spoza obwodu. Wówczas wystarczy podjąć odpowiednie kroki podczas rekrutacji. Szczegóły jak to zrobić, można znaleźć na naszej stronie internetowej: sp108.edu.pl
Dziś trudno jednoznacznie stwierdzić, jak będzie wyglądała rekrutacja uczniów do programu, gdy szkoła otrzyma zgodę na utworzenie oddziałów międzynarodowych. Taka zgoda może tylko pozytywnie wpłynąć na dostępność programu dla uczniów i rodziców.
Jak program IB zmienia pracę dziecka: ilość godzin spędzanych w szkole, podział na klasy, organizację tygodnia i roku szkolnego? Co ten program ma dać uczniom?
Należy podkreślić, że program IB realizowany jest w zgodzie z polską podstawą programową. Oznacza to, że są przygotowywani do egzaminu ósmoklasisty, jak również bezkolizyjnie mogą wyjść z systemu i kontynuować naukę w dowolnej szkole. Dzieci uczą się w taki sposób, który zachęca je do samodzielności, krytycznego myślenia i rozwijania kompetencji komunikacyjnych. Warto dodać, że nasi uczniowie bardzo często zdobywają wiedzę poza murami szkoły: uczestniczą w warsztatach, spotkaniach z przedstawicielami różnych profesji, wydarzeniach kulturalnych, czy festiwalach naukowych.
Większą elastyczność dotyczącą organizacji nauczania (np. siatka godzin, podział na klasy) zyskamy, gdy szkoła otrzyma zgodę na utworzenie oddziałów międzynarodowych. Ważne, że już teraz nasi uczniowie mają zwiększoną liczbę godzin języka angielskiego. W klasach 1-3 uczniowie mają cztery godziny angielskiego w tygodniu, a w klasach 4-8 pięć godzin.
Agnieszka Piwowarczyk
Dżemila Sulkiewicz
Źródło:
Notatka prasowa: Program IB PYP w Szkole Podstawowej nr 108 im. Juliana Tuwima we Wrocławiu.
