Czytając tytuł może zrodzić się pytanie – czego nauczyć ma szkoła patrzenia? Czy tylko posługiwania się zmysłem wzroku? Możemy szybko odpowiedzieć na to, ripostując – przecież każdy potrafi patrzeć. Czego zatem dotyczy nasza Szkoła?

Odpowiedź jest z jednej strony banalna, z innej zaś nieoczywista i złożona. Szkoła patrzenia czyli rysowania na podstawie obserwacji natury, rysowania in situ. Taka odpowiedź jest najprostsza, ale nie wyjaśnia istoty szkoły, a wręcz ją kamufluje. Nie jest naszym celem nauczanie rysowania. Jednak rysowanie znajduje się w centrum Szkoły, wszystko wokół niego się obraca, to rysowaniu poświęcamy całą naszą energię w Szkole. Cel Szkoły leży jednak poza rysunkiem, stąd nazwa – Szkoła Patrzenia. 

Patrząc poznajemy, najpierw nasze otoczenie, relacje pomiędzy nami a otoczeniem, równocześnie poznajemy nas samych, każdy siebie, ale i innych ludzi, relacje pomiędzy człowiekiem a środowiskiem bytowania i samo to środowisko, dzieła stworzone przez Boga i dzieła zbudowane rękoma człowieka. Doznajemy za pośrednictwem zmysłu wzroku i innych zmysłów, interpretujemy dzięki władzom umysłowym, poznajemy wykorzystując zmysły i rozum. W tym nieustającym procesie pojawia się dłoń człowieka wyposażona w narzędzie, najprostsze zostawiające ślad, rysę – ołówek, kredkę, etc.

W ten sposób rysunek staje się środkiem do poznawania, otoczenia, innych ludzi, również samego siebie. Poznanie równoległe, następujące stale, nieprzerwanie, jak w zawołaniu nulla dies sine linea, opiera się o rysunek. Rysunkowi zatem poświęcamy naszą uwagę. Rysunek staje się katalizatorem poznania, jest niezbędny dla pełnego aktu poznawczego. Rysujemy to co dyktuje nam nasza wyobraźnia, pamięć, rozum. Rysujemy za pomocą dłoni wyposażonej w narzędzie. Zadanie polegające na narysowaniu tego z czym się spotykamy w przestrzeni rzeczywistej jest czynnością wyzwalającą w nas najwyższy poziom aktywności zmysłów i władz umysłowych. Konieczność narysowania przedmiotu jest pretekstem do rozwoju wewnętrznego, kształtowania osobowości, poznania siebie, swoich jasnych i ciemnych stron.

Człowiek od zarania swoich dziejów realizował potrzebę wyrażania się w sposób graficzny, znacząc ryty na kościach, malując obrazy w jaskiniach, na własnym ciele, na naczyniach i płótnach. Podobnie każdy człowiek może wyrażać się od urodzenia w sposób graficzny. Powiemy więcej, ma wyraźną potrzebę wyrażania się w sposób graficzny, co łatwo zaobserwować u dzieci, kiedy w nieskrępowany sposób rysują przypadkowymi przedmiotami po ścianach czy obrusie. Ta naturalna skłonność nadała ludzkości wartość kreatywności. Szkoła Patrzenia chce uczyć korzystania z tej skłonności dla świadomego kształtowania osobowości człowieka, myślącego niezależnie, wolnego i szanującego wolność bliźniego, kreatywnego i otwartego. 

Rysunek jest zatem metodą kształcenia do człowieczeństwa rozumianego jako tworzywo kultury. Naszym celem nie jest zatem rysunek jako dzieło artystyczne, jeśli taki nam się przytrafi to będzie to wartość dodana. Celem jest czynność rysowania, skupienie na rysunkowym akcie, poznawczym i zarazem twórczym. Istotną rolę w realizacji metody stanowi uświadamianie sobie stopniowego rozwoju uzdolnień człowieka idącego w parze z dojrzewaniem do samodzielnej dorosłości. Sekwencji następujących po sobie etapów rozwoju człowieka od dzieciństwa po wiek dojrzały towarzyszy zmieniający się wraz z nimi rysunek, który wspiera aktywność poznawczą, twórczą i zestrajanie uzdolnień. Takiemu rysunkowi poświęcamy się w naszej metodzie. Rysunek przypisany do każdego, niezależnie i ponad jego uzdolnieniami, predyspozycjami, zainteresowaniami. Rysunek jako środek do celu, którym jest samodzielny, dojrzały i odpowiedzialny człowiek. 

Istotą metody Szkoły Patrzenia jest zatem czynność samodzielnego rysowania, czynność, nie powstający w jej wyniku rysunek. Czynność i to, co podczas jej wykonywania następuje w człowieku. 

prof. Mirosław Orzechowski – architekt, wykładowca na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej.

Może Cię zainteresować:

Zostaw komentarz

Ta strona korzysta z plików cookie, aby poprawić Twoje wrażenia. Zakładamy, że nie masz nic przeciwko, ale możesz zrezygnować, jeśli chcesz. Akceptuje Przeczytaj więcej

Polityka prywatności