W 2021 roku w Polsce do matury z filozofii przystąpiło 1345 osób. To mniej niż 0,5% wszystkich abiturientów. Tymczasem we Francji matura z filozofii jest obowiązkowa, a wielkie emocje wzbudził zamiar zmniejszenia tygodniowego wymiaru godzin filozofii w liceum.
„Przed filozofią nie ma ucieczki!” grzmiał mój wykładowca na pierwszym roku pedagogiki, wywołując u większości studentów przygnębienie. Z ponad stu osób zgromadzonych na wykładzie tylko dwie miały filozofię w liceum i to zaledwie godzinę tygodniowo w jednym roku szkolnym. Godzinę spędzoną z nudnym nauczycielem nad starym, pożółkłym podręcznikiem Barbary Markiewicz. Więcej dawała wtedy lektura Świata Zofii Gaardera…
We Francji tradycja nauczania filozofii w liceum sięga XIX wieku. Wprowadzenie tego przedmiotu do programów nauczania miało na celu kształtowanie krytycznego myślenia i sztuki argumentowania. Do dziś Francuzi uczą filozofii w taki właśnie sposób, a obowiązkowa matura z tego przedmiotu wymaga napisania rozprawy.
Wysoki status filozofii w szkole przekłada się na klimat społeczny w całym państwie. W telewizji co rusz jakiś filozof komentuje bieżące wydarzenia, a w sklepach, nawet prowincjonalnych, bez problemu dostaniemy czasopismo „Philosophie”. Już same tytuły z pierwszych stron tego miesięcznika sporo mówią o francuskim podejściu do filozofii: Wojna jest wtedy, gdy już nie myślimy, Co widzimy, gdy się starzejemy, Czy moją wolność można negocjować?.
W państwie o takich tradycjach minister edukacji narodowej zaproponował zmniejszenie tygodniowego wymiaru nauki filozofii o jedną godzinę. Szybko przypomniano mu, że nauczanie filozofii stanowi fundament republikańskiego modelu kształcenia, a on sam pięć lat wcześniej deklarował swoje przywiązanie do filozofii i chęć wzmocnienia jej nauczania. W wyniku dużego sprzeciwu filozofia w liceum utrzymała status quo, czyli cztery godziny tygodniowo na profilu ogólnym i dwie na profilu technicznym.
W Polsce klimat dla filozofii jest mniej sprzyjający, lecz są nauczyciele, którzy z pasją przekazują umiłowanie mądrości, a skarbnicą inspiracji dla nich może być, chociażby czasopismo i portal „Filozofuj!”.
Znasz inne narzędzia wspierające nauczanie filozofii? Podziel się nimi w komentarzach!
Źródła: lemonde, philomag, cke.gov.pl, filozofuj.eu
