DNS (Det Nødvendige Seminarium) to duński program kształcenia nauczycieli, którego najważniejszym założeniem jest przygotowanie swoich studentów do aktywnego uczestniczenia w świecie i reagowania na zachodzące w nim zmiany. Czteroletnie studia, opierające się na niekonwencjonalnych metodach pracy, mają na celu uświadomienie młodym ludziom, że są oni odpowiedzialni za budowanie przyszłości oraz jak ważną rolę odgrywają w tym działaniu edukacja i wspólnota.
Pomysł programu narodził się w istniejącej w latach sześćdziesiątych XX wieku komunie, która dostała od duńskiego rządu wsparcie finansowe na rozwój swojej pionierskiej inicjatywy – co w efekcie doprowadziło do powstania społeczności osób nauczających i uczących się, w której granica między tymi grupami często się zaciera. Obecnie, po ponad pięćdziesięciu latach działalności, DNS ma około 50 oddziałów na całym świecie, między innymi w Angoli, Malawi, Mozambiku, Gwinei Bissau, Kongo, Indiach i oczywiście w Danii; kształci ponad 2500 nauczycieli rocznie. Wszystkie te miejsca i wszystkich tworzących je ludzi, łączy wspólna idea: wiara, że poprzez edukację da się lepiej zrozumieć otaczający nas świat oraz aktywnie go kształtować. Studenci DNS uczą się tego na różne sposoby. Obok regularnej nauki, bardzo istotnymi elementami metody są tu: podróże, międzykulturowe wymiany, życie w samoorganizującej się społeczności i podejmowanie na jej rzecz różnorodnych działań. Ważną wartością jest otwartość na możliwości – które pojawiają się tam, gdzie tylko umie się je dostrzec.
Jak wyglądają studia, które mają przynosić przede wszystkim praktyczne efekty? Same również muszą opierać się na doświadczeniu. Podstawowy program DNS trwa cztery lata. Może on zostać rozszerzony o rok, w czasie którego zarabia się na wniesienie opłaty za pierwszy rok studiów. Uczenie się w DNS wymaga poniesienia kosztów, które jednak (oprócz pierwszego roku) są pokrywane z pieniędzy zarobionych wspólnie w czasie trwania kursu. Na pracę zarobkową, z której dochody przeznaczane są na funkcjonowanie uczelni, wyjazdy oraz potrzeby związane z mieszkaniem czy jedzeniem, przeznaczony jest specjalny czas w każdym roku studiowania. Budżety są wspólne, obowiązuje tzw. gospodarka współdzielenia. DNS posiada również kampusy, na których mieszka ucząca się społeczność (Tvind International School Centre) oraz osoby doświadczające społecznego wykluczenia, poszukujące bezpiecznego, inkluzywnego środowiska. Jest to również przestrzeń funkcjonowania innych instytucji zajmujących się edukacją alternatywną.
Początek studiów na DNS to prawdziwa edukacyjna przygoda. Dosłowna, niemetaforyczna. W czasie pierwszego roku odbywa się długą, czteromiesięczną podróż busem, w czasie której poznaje się i odkrywa ustalany co roku obszar (zazwyczaj są to kraje Afryki), bada się panujące tam stosunki społeczne, ekonomiczne, polityczne, poznaje się kulturę, nawiązuje nowe znajomości. Na początku trzeba oczywiście taką podróż zaplanować i zorganizować, a po powrocie podsumować w postaci różnego rodzaju projektów i warsztatów, szerzących wiedzę o danym kraju. Drugi rok, oprócz czasu regularnej nauki i egzaminów, spędza się w jednym z większych europejskich miast, poznając jego kulturalne i społeczne możliwości. Końcówka drugiego roku to również okres sprawdzenia siebie i swoich umiejętności nauczycielskich w realizowanych projektach własnego pomysłu. Na trzecim roku odbywa się przede wszystkim długie, dziesięciomiesięczne praktyki w szkołach lub innych instytucjach edukacyjnych, a przy tym uczy się specjalizacji przedmiotowych, z których praktyki odbywa się w ostatnim roku nauki.
Absolwenci DNS zajmują się różnymi rzeczami, niekoniecznie związanymi ze szkołą – czteroletni kurs rozwija wiele umiejętności organizacyjnych i kompetencji miękkich, co umożliwia podjęcie pracy na różnych polach. Zostają nauczycielami, pedagogami, ale też działaczami na rzecz edukacji, koordynatorami projektów (lokalnych i międzynarodowych), przewodniczącymi organizacji i inicjatyw społecznych, właścicielami kawiarni, kucharzami, ogrodnikami. DNS uczy obserwacji siebie i rzeczywistości, co pozwala na samodzielne zauważanie potrzeb i możliwości wokół.
Źródła:
