W przeddzień Światowego Dnia Zapobiegania Samobójstwom, 9 września 2023 roku odbędzie się konferencja pod hasłem „Życie warte jest rozmowy: Edukuj – Wspieraj – Bądź”. Wydarzenie będzie miało miejsce w siedzibie Związku Polskich Artystów Plastyków przy ulicy Mazowieckiej 11a w Warszawie. Transmisję z wykładów otwartych będzie można oglądać na kanale YouTube Polskiego Towarzystwa Suicydologicznego oraz na facebookowym profilu Życie warte jest rozmowy. Równolegle do wykładów dostępne będą bezpłatne konsultacje z suicydologami w pokojach wsparcia. Udział w wydarzeniu jest darmowy, wymaga tylko wcześniejszej rejestracji.
Polskie Towarzystwo Suicydologiczne organizuje w Polsce obchody Światowego Dnia Zapobiegania Samobójstwom po raz szósty, w tym roku we współpracy z serwisem Życie Warte Jest Rozmowy. Celem tego dnia obchodzonego na świecie od 2003 roku jest zwiększenie świadomości społecznej w zakresie samobójstw oraz wsparcie dla osób dotkniętych tym problemem.
Polska od lat znajduje się w europejskiej czołówce pod względem liczby samobójstw. W 2022 roku na 14 520 odnotowanych prób samobójczych 5 108 zakończyło się śmiercią. Codziennie średnio 40 osób podejmuje próbę samobójczą, z czego 14 kończy się śmiercią.
Najczęściej są to osoby w wieku 13–18 lat. Spośród 2093 osób poniżej 18 roku życia, które w 2022 roku targnęły się na swoje życie, 85 miało mniej niż 13 lat. Poniższy wykres pokazuje, że jest coraz gorzej i że najwyższa pora bić na alarm.
Dane statystyczne ukazują narastającą skalę problemu. Sporo mówią również o grupach, które w naszej kulturze są najbardziej narażone na presję przy jednoczesnym braku wsparcia i przyzwolenia na wyrażenie bezradności, słabości, rozpaczy. Mężczyźni w każdym wieku podejmują próby samobójcze częściej niż kobiety. Myśli samobójcze pojawiają się już w pierwszych latach nauki szkolnej. Co roku kilkoro dzieci w grupie wiekowej 7–12 lat odbiera sobie życie.
Z policyjnych statystyk niewiele możemy dowiedzieć się na temat powodów samobójstw, ponieważ dwa najczęstsze to: „inny” i „nieustalony”. Z analiz zgłoszeń przez czat 116 111 – telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży wynika, że wśród młodych najczęstsze przyczyny wystąpienia myśli samobójczych to:
- negatywne stany emocjonalne, zwłaszcza przeżywane w izolacji,
- bycie ofiarą wykorzystania seksualnego, czyli dotykowego lub bezdotykowego angażowania do kontaktu seksualnego, którego nie jest się w stanie zrozumieć,
- wielokrotne doświadczanie przemocy fizycznej, jak bicie, kopanie, szarpanie, duszenie,
- agresywne zachowania ze strony ojca,
- wydarzenia stresogenne, których negatywne działanie potęgują złe lub niezdrowe strategie radzenia sobie ze stresem.
Wymykają się statystykom osoby, których śmierć samobójcza została zakwalifikowana jako inna przyczyna zgonu. Dzieje się tak m.in. na prośbę rodziny, ponieważ w naszym społeczeństwie samobójstwo wciąż stanowi tabu.
Ważnym predyktorem podejmowanych prób samobójczych są umyślne samookaleczenia, na które tabele statystyczne również pozostają ślepe, a które są codziennością wielu rodzin i szkół.
Tegoroczna konferencja „Życie warte jest rozmowy: Edukuj – Wspieraj – Bądź” w całości zostanie poświęcone roli szkoły w zapobieganiu zachowaniom samobójczym wśród młodzieży. Godzinne wykłady wygłoszą: Małgorzata Łuba, Lucyna Kicińska i Jolanta Palma. Po wystąpieniach będzie możliwość zadawania pytań.
Obserwując pogarszającą się kondycję naszego społeczeństwa i zapaść systemu ochrony zdrowia psychicznego w Polsce, można spodziewać się, że każdy nauczyciel będzie musiał zmierzyć się z problemem myśli samobójczych swoich uczniów i uczennic. Warto kształtować swoją wrażliwość i umiejętności prewencyjne, zanim wydarzy się tragedia.
Źródła:
Serwis Życie Warte Jest Rozmowy,
Demagog.pl, Samobójstwa w 2022 roku. Przedstawiamy dane policji,
Statystyki Komendy Głównej Policji,
Ilość samobójstw w Polsce i na świecie,
J. Barlińska, D. Lalak, M. Winiewski, K. Orzechowska: Co sprzyja myślom samobójczym wśród dzieci i młodzieży – analiza na podstawie danych odbiorców pomocy online 116 111 – telefonu zaufania dla dzieci i młodzieży. ”Dziecko Krzywdzone. Teoria, badania, praktyka”, Vol. 20, nr 3 (2021), s. 80–105.
