Budujemy nową rzeczywistość — szkoła Bauhausu

Maria Drozdowicz
0 komentarz

Bunt ist meine Lieblingsfarbe” – „różnokolorowy to mój ulubiony kolor” to jedno z najsłynniejszych zdań Waltera Gropiusa, wybitnego  modernistycznego architekta, założyciela Bauhausu,  niemieckiej szkoły architektury i projektowania.

Głównym założeniem powstałej w 1919 roku w Weimarze uczelni, było (ponowne) połączenie sztuki i techniki, w duchu postępu i w odpowiedzi na potrzeby nowoczesnego społeczeństwa. Według Gropiusa i jego kolejnych wybitnych współpracowników, sam pomysł to jeszcze za mało; artysta-architekt powinien przemyśleć warunki optymalne dla projektu oraz umieć go zrealizować we współpracy z innymi artystami-rzemieślnikami.

Bauhaus jako szkoła istniał zaledwie 14 lat. W tym czasie trzykrotnie zmienił siedzibę, działał w Weimarze, Dessau i Berlinie. Zespół nowoczesnych  budynków  wzniesionych w Dessau  stanowi najlepsze świadectwo tego, jak funkcjonowała ta szkoła. Podczas tych lat Bauhaus przetrwał też wiele trudnych sytuacji politycznych, spotykał się z niechęcią, wręcz szykanami władz i brakiem finansowania, wreszcie doświadczył też wielu wewnętrznych sporów i starć koncepcyjnych. Mimo wszystkich tych trudności Bauhaus wywarł i wywiera do dziś nieoceniony wpływ na nowoczesną architekturę i projektowanie. Wszyscy znamy i na co dzień spotykamy się z – dziś już często oczywistymi – rozwiązaniami, które zostały opracowane na tej właśnie uczelni. Do dziś inspirują one takie przedsiębiorstwa jak np. Ikea. 

Architektura i design Bauhausu miały spełniać dwie podstawowe role: być użyteczne, a jednocześnie proste i estetyczne, przemyślane w każdym najmniejszym szczególe. Transformacja przestrzeni, miała doprowadzić do transformacji codzienności. Organizacja przestrzenna, zarówno architektury względem krajobrazu naturalnego i miejskiego, jak i wnętrza pomieszczeń, wpływa na ludzkie samopoczucie, emocje, sposób myślenia i działania. Architekt-artysta projektuje nie tylko budynek, projektuje także toczące się wokół życie rodzinne i społeczne. Ważnym elementem projektów domów jednorodzinnych były ogrody i przestrzenie zabaw dla dzieci. Estetyka Bauhausu opiera się na bryle, odpowiedniości kształtów, przemyślanym wykorzystaniu światła i kolorów oraz świadomym doborze materiałów. Sztuka ma reprezentować aktualny stan wiedzy i rozwoju społeczeństwa, ale także kształtować świat przystosowany do potrzeb nowoczesnego człowieka doby industrializacji. Luksus miał zostać zastąpiony funkcjonalnością i dostępnością. 

Nie da się w prosty sposób opisać programu i zasad funkcjonowania szkoły Bauhausu – było w niej miejsce na indywidualność i wszechstronność każdego z „czeladników” i „mistrzów”, którzy pracowali wspólnie nad różnymi pomysłami. Zniesiono w ten sposób tradycyjną hierarchię uczniów i profesorów. Mistrzami byli najwybitniejsi architekci i artyści początku XX wieku, którzy reprezentowali różne nurty i poglądy na sztukę. Ta synteza, zgoda na korzystanie z dorobku i myśli różnych dziedzin w imię wspólnego celu, zdecydowały o wielkości i nowatorskości Bauhausu. Odmienność poglądów i siła osobowości sprawiły również, że było to miejsce intelektualnych dyskusji i ścierania się różnych spojrzeń na sztukę. 

Nie tylko efekt artystyczny, ale również sam pomysł na szkołę był nowy i zaskakujący. Każdy adept Bauhausu, zanim rozpoczął swoją trzyletnią naukę w różnych dziedzinach, musiał odbyć półroczny „okres odszkolniania” Były to różnego rodzaju warsztaty, które miały oduczyć tradycyjnego patrzenia na rzeczy i nabytych wcześniej, nawyków, a nauczyć rozumienia materiałów w szerszej perspektywie i dostrzegania ich potencjału.

Oferta przedmiotów wykładanych w Bauhausie była imponująca. Architekturą zajmowali się wybitni architekci: Walter Gropius, Ludwig Mies van der Rohe, Hans Meyer, za malarstwo ścienne Było to: stolarstwo (nauczane przez Gropiusa), odpowiedzialny był Wassily Kandinsky oraz Oskar Schlemmer, który oprócz scenografii prowadził też studium nad kształtami i ludzkimi sylwetkami oraz zorganizował Balet Triadyczny, Nauczano też stolarstwa (Walter Gropius), introligatorstwa (Paul Klee) oraz innych, kształtujących wszechstronność artystyczną przedmiotów jak: fotografia, ceramika, witraż, 

Nie tylko w sztuce, ale także w sposobach nauczania poszukiwano nowych dróg. Niektórzy prowadzący rozpoczynali swoje zajęcia od medytacji i ćwiczeń oddechowych. Szkicowano z zamkniętymi oczami, rysowano swoją mniej wyćwiczoną ręką. Były to nowatorskie ćwiczenia i metody daleko odbiegające od klasycznych akademii tamtego czasu. Nie sama technika wykonania czegoś była najważniejsza – liczyły się także emocje i reakcje na bodźce. Poznawano nie tyle techniki warsztatu, co własny potencjał twórczy i siłę wyobraźni. Bauhaus był eksperymentem, który pozwalał zobaczyć, dokąd może doprowadzić puszczenie wodzów fantazji i umiejętne podążanie za intuicją. Rolą nauczyciela było natchnienie i wskazanie nowych dróg, ale przede wszystkim współudział w artystycznych eksperymentach.

W 2019 roku Bauhaus obchodził swoje setne urodziny. Przykłady architektury i projekty Bauhausu można zobaczyć dziś w wielu miejscach na świecie. Wiele przedmiotów codziennego użytku, inspirowanych pomysłami powstałymi na tej właśnie uczelni, możemy obserwować dookoła siebie na co dzień. Różnokolorowość i odwaga w porzucaniu konwencji, koncepcja szkoły jako miejsca nauki, zabawy, eksperymentu, wieczne ścieranie się pomysłów i wzajemne dopełnianie – to właśnie zadecydowało o wielkości Bauhausu.

Źródła:
wikipedia.org; bauhaus.de; youtube.com; bryla.pl; dostęp: 23.10.2023 grafika: vogue.pl

Może Cię zainteresować:

Zostaw komentarz

Ta strona korzysta z plików cookie, aby poprawić Twoje wrażenia. Zakładamy, że nie masz nic przeciwko, ale możesz zrezygnować, jeśli chcesz. Akceptuje Przeczytaj więcej

Polityka prywatności
Już dostępny!

Przemyślnik edukacyjny

73 pytania będące źródłem edukacyjnej inspiracji i refleksji!