Zaangażowany jak nauczyciel

Anna Godziszewska
0 komentarz

Oczekiwania wobec nauczycieli są duże – chcielibyśmy, żeby byli zaangażowani, efektywni, zmotywowani do pracy. Żeby uczyli i wychowywali dzieci i młodzież, wkładając w to nie tylko swój czas, kreatywność, ale i serce. Aby dawać z siebie w pracy sto procent, ważne jest subiektywne poczucie zadowolenia z pracy – dobrostan zawodowy, który bezpośrednio wpływa na efektywność i zaangażowanie pracownika.

Badanie portalu Librus

Temu, jak nauczyciele czują się w swojej pracy poświęcono ogólnopolskie badanie przeprowadzone przez portal Librus wiosną 2023 roku, na próbie ponad 7000 nauczycieli. Pytano zarówno o pozytywne składowe dobrostanu (pozytywne emocje, zaangażowanie, relacje, poczucie sensu i skuteczności), jak i elementy negatywne (stres, objawy wypalenia zawodowego, poczucie braku sensu).

Prawie wszyscy nauczyciele wskazali na wysoki poziom swojego zaangażowania w pracę (ponad 90% badanych oceniło swoje zaangażowanie jako wysokie lub bardzo wysokie), a niemal trzy czwarte respondentów ma poczucie sensu tego, co robi. Jednocześnie jednak dwie trzecie nauczycieli deklaruje wysoki poziom wyczerpania, ponad połowa odczuwa objawy wypalenia zawodowego i stały stres w pracy.

Ważnym składnikiem poczucia dobrostanu w pracy są odczuwane emocje. Deklarowany w badaniu poziom emocji pozytywnych i negatywnych oscyluje wokół umiarkowanego, z niewielką przewagą emocji pozytywnych. Biorąc jednak pod uwagę, że emocje negatywne oddziałują silniej, tych pozytywnych powinno być trzy razy więcej, by zrównoważyć wpływ negatywnych. Tymczasem w relacjach nauczycieli stosunek emocji pozytywnych do negatywnych bliski jest 1:1.

Nauczyciele deklarują wysoki poziom poczucia własnej skuteczności w zakresie nauczania, kooperacji ze współpracownikami, dyscyplinowania uczniów i współpracy z rodzicami. Jednak tylko połowa uważa, że skutecznie motywuje uczniów i adekwatnie dopasowuje program nauczania do ich specyficznych potrzeb.

Co ciekawe, w badaniu nie wykazano zależności między charakterystyką socjodemograficzną (wiekiem, doświadczeniem zawodowym, stopniem awansu, wielkością miejscowości zamieszkania) a poczuciem dobrostanu zawodowego. 

Wnioski badaczy o dobrostanie nauczycieli

Wnioski z badania są raczej pozytywne: nauczyciele lubią swoją pracę i są w nią zaangażowani. Zwykle dobrze funkcjonują w swoim środowisku zawodowym, współpracując z innymi nauczycielami, dzięki czemu mogą efektywnie wykonywać swoje obowiązki zawodowe. Widzą sens swojej pracy i mają poczucie skuteczności własnych działań.

Jednocześnie jednak autorzy badania wskazują na przyczyny złego samopoczucia nauczycieli. Mówią o zbyt dużym poziomie wymagań zawodowych, wskazują na chroniczną obecność stresorów, narażenie na wyczerpanie i, w konsekwencji, wypalenie zawodowe. Podkreślają też, że złe samopoczucie może niwelować wpływ czynników pozytywnych i uniemożliwiać realizację swojego potencjału w pracy.

Czego zabrakło w badaniu?

Przeprowadzone przez portal Librus badanie pomija jednak kilka ważnych,  moim zdaniem,  komponentów dobrostanu zawodowego.

Pierwszym jest satysfakcja finansowa. Od wielu lat zawód nauczyciela kojarzy się z niskimi zarobkami, a Związek Nauczycielstwa Polskiego raz po raz wnioskuje o podwyżki. Wyższe zarobki przekładają się na wyższy prestiż zawodu, poczucie bezpieczeństwa finansowego i, w konsekwencji, większą satysfakcję z pracy.

Drugim pominiętym w przytoczonym badaniu czynnikiem związanym z dobrostanem zawodowym jest stan zdrowia. Nauczyciele, zwłaszcza pracujący z najmłodszymi dziećmi, są narażeni na częsty kontakt z zarazkami i relatywnie często zapadają na infekcje. Szczególnie często cierpią na dolegliwości związane z głosem. W badaniu przeprowadzonym we Francji w 2013 roku, prawie 50% nauczycieli zgłaszało problemy z głosem, od lekkich – po poważne. Co ciekawe, francuskie badanie wykazało, że w środowiskach o niższym statusie społeczno – ekonomicznym problemy nauczycieli z głosem były częstsze. Dolegliwości ze strony strun głosowych były też ściśle powiązane z mniejszą satysfakcją z pracy i niższą jakością życia.

Nie bez znaczenia są też same warunki pracy, począwszy od ilości godzin lekcyjnych, liczebności klas po takie udogodnienia, jak ekspres do kawy czy dostępne i sprawne ksero. A może fotel do masażu w strefie ciszy? Komfort pracy wydaje się być ważnym elementem składowym ogólnego poczucia zadowolenia z pracy.

Wreszcie, jeśli dobrostan zawodowy rozumiemy jako dążenie do realizacji własnego potencjału, należałoby zadać pytanie o możliwości rozwoju, dostępność kursów, szkoleń i warsztatów, a także  sposób ich finansowania. Czy nauczyciele czują, że mają możliwość ustawicznego dokształcania się i rozwoju? Czy mają czas na lekturę najnowszych publikacji, wyjście do teatru lub muzeum?

Dobrostan zawodowy nauczycieli ma bezpośrednie przełożenie na jakość ich pracy – efektywność, zaangażowanie, motywację, gotowość poszukiwania nowych rozwiązań i tworzenia coraz lepszej szkoły dla naszych dzieci. Warto o niego zadbać.

Źródła:
Jak czują się nauczyciele Twoich dzieci? (dostęp: 8.10.2023)
Teachers’ quality of life in France: is the picture really that bleak? (dostęp: 8.10.2023)
grafika

Może Cię zainteresować:

Zostaw komentarz

Ta strona korzysta z plików cookie, aby poprawić Twoje wrażenia. Zakładamy, że nie masz nic przeciwko, ale możesz zrezygnować, jeśli chcesz. Akceptuje Przeczytaj więcej

Polityka prywatności
Już dostępny!

Przemyślnik edukacyjny

73 pytania będące źródłem edukacyjnej inspiracji i refleksji!