Długo odkładałam czytanie tej książki. Tytuł jakoś mnie nie zachęcał, a spis treści podpowiadał, że znowu będzie o tym samym. To był błąd, przyznaję.
Bez względu na poziom znajomości współczesnych nurtów wychowania warto sięgnąć do tych jedenastu rozmów z osobami, które być może już znacie z innych książek, konferencji, szkoleń czy blogów. Gosia Stańczyk, Agnieszka Stein, Kamil Nowak, Natalia Fedan, Małgorzata Musiał, Anna Mazek, Jowita Wowczak, Sylwia Włodarska, Tomasz Sadzewicz – te nazwiska są w Polsce znane w naszej edukacyjno-rodzicielskiej bańce. Tematy kolejnych rozdziałów również mogą przypominać dziesiątki różnych artykułów, poradników, warsztatów i szkoleń: rodzeństwo, pewność siebie, granice, komunikacja, ojcostwo, seksualność, stres, agresja, WWO, NVC, Sel-Reg. O tym się mówi, jednak bez obaw – ta książka nie jest odgrzewanym kotletem z treści mielonych wszędzie i na okrągło. Mimo że powstawała ładnych parę lat.
6 lat rozmów
Na początku były konferencje. W 2017 roku pasjonatki i pasjonaci zajmujący się różnymi obszarami wychowania spotykali się na nich i rozmawiali ze sobą. W następnym roku powstała fundacja „Wychowanie w szacunku”. Założyły ją autorki tej książki: Patrycja Frania, Katarzyna Kowalska-Bębas, Agata Frońska. W 2021 roku Book Ojciec wydał pierwszą wersję Rozmów…. Po ostatnim liftingu mamy publikację wydawnictwa Mamania z wiosny tego roku. Drugi zbiór rozmów będzie o nastolatkach. Spodziewamy się go jesienią.
Dla kogo jest ta książka?
Nie ulega wątpliwości, że to lektura dla tych, którzy chcą wychowywać inaczej. Inaczej niż to, w czym sami zostaliśmy wychowani. Inaczej niż podpowiadają przyzwyczajenia, społeczne standardy i nieadaptacyjne schematy, które w rodzicielstwie odruchowym, jak je określa Elżbieta Manthey, uruchamiają się w pierwszej kolejności. To książka dla tych, którzy potrafią myśleć o dziecku jak o pełnoprawnym człowieku, z którym można budować wartościową relację.
Nieprzekonani raczej nie zmienią swojego podejścia, lecz kto wkroczył już na tę ścieżkę, rozejrzy się dokładnie po okolicy i zobaczy, co w trawie piszczy.
Właśnie z tego powodu poleciłam tę książkę moim studentkom pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej. Chciałam, by miały szansę przed pierwszym spotkaniem z rodzicami zorientować się w ideach i źródłach wiedzy, które w akademickiej pedagogice zwykle są pomijane. Jedna ze studentek sięgnęła po książkę już w dniu wykładu, na którym o niej wspomniałam, a następnego dnia z dużym zainteresowaniem doczytywała ostatnie strony. Moja lektura tych jedenastu rozmów trwała znacznie dłużej, ponieważ po każdym rozdziale odpływałam w morze refleksji zasilane wcześniejszymi lekturami i doświadczeniami.
Ten dojrzewający owoc sześciu lat rozmów możemy połknąć na raz lub długo delektować się jego smakiem, czytać od deski do deski lub wybrać sobie interesujące nas rozdziały i wracać do nich w razie potrzeby.
Wspólne mianowniki
Wspólnym mianownikiem wszystkich rozmów jest pytanie: czym dla Ciebie jest wychowanie w szacunku? Odpowiedzi pokazują różnorodność perspektyw rozmówczyń i rozmówców, z których dwoje przyznało, że nie lubi słowa „szacunek” (a więc nie tylko ja mam problem z tytułem tej książki).
O tym, dlaczego szacunek stał się wspólnym mianownikiem wszystkich omawianych w książce zagadnień, a nie na przykład miłość, autorki mówiły w Juniorowie (wywiadu Elżbiety Manthey można posłuchać tutaj).
Wszystkie rozmowy sprowadzają się również do uniwersalnej zasady, którą można by nazwać: „Zacznij od siebie”. Twoje dziecko ma problem ze stresem? Zacznij od radzenia sobie z własnym. Widzisz problem w zachowaniach seksualnych swojego dziecka? Zastanów się, skąd się bierze Twój niepokój. Dziecko narusza Twoje granice? Zacznij szanować jego granice.
Wspólnym mianownikiem wszystkich rozmów są również relacje – rodziców z dziećmi, rodzica z drugim rodzicem, ale również relacje z samym sobą.
Daleko tej książce do poradnika. Nie znajdziemy w niej prostych wskazówek dla wychowawców, jednak niełatwe pytania stawiane przez autorki i odpowiedzi bez unikania trudnych tematów rzucą nowe światło na wiele kwestii – tych nowych, a także tych, które znacie od dawna.
Patrycja Frania, Katarzyna Kowalska-Bębas, Agata Frońska: Rozmowy o wychowaniu w szacunku. Jak wspierać rozwój dziecka we wszystkich obszarach. Wydawnictwo Mamania, Warszawa 2023.
